Van-Akdamar Manastırı Koruma ve Onarımına Bir Bakış

Van Gölü’ndeki en önemli adalardan bir olan Akdamar Adası’ndaki Kutsal Haç Kilisesi, Vaspurakan Kralı I. Gagik tarafından 915-21 yılları arasında yapılmıştır. Kilise dışındaki diğer farklı tarihlerde inşa edilen yapılar; sarnıç, ruhban okulu, Jamaton bölümü, çan kulesi, şapel, servis bölümü, hizmet odaları, teraslı bahçeler, mezarlık ve liman ile manastıra dönüştürülmüştür. Avrupa da başlayan ve emperyalist güçlerin desteklediği milliyetçilik hareketleri, XIX. yüzyılın başlarında Osmanlı Devleti’nde teba-i sadıka olarak bilinen Ermeni halkını, olumsuz etkileyerek bazı istenmeyen olaylara sebep oldu. Yaşanan olumsuz olaylar sonucunda, 1918 yılında bölgedeki Ermeni halk zorunlu göçe tabi tutulmuştur. 1918-2005 yıllar arasında kullanılmayan manastır, doğanın olumsuz etkisi altında kalarak, güney müştemilat bölümlerini düz toprak dam örtü sistemi tamamen, beden ve iç duvarlarının büyük bir bölümü yıkılmıştır. Akdamar Manastırı’nın onarım ve koruma çalışmaları, Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Van Valiliği tarafından 2005-12 yılları arasında temizlik, bilimsel kazı, restorasyon, konservasyon, çevre düzenleme ve peyzaj proje uygulama çalışmaları tamamlanmıştır. Akdamar Kilisesi, sahip olduğu mimari özellikleri ile restorasyon sonrası günümüzde yıllık yaklaşık 225.000 yerli ve yabancı turistin ziyaret edilmektedir. An Outlook on Van-Aghtamar Monastery's Conservation and Restoration ABSTRACT Church of the Holy Cross in the Aghtamar Island, one of the most important islands in Lake Van, was built between 915 and 912 by Gagik Ist, Vaspurakan King. It was converted into a monastery with buildings other than the church, a cistern, a clergy school, the square hall (Jamaton), the campanile, a chapel, services court, catchment rooms, roof gardens, a graveyard and a port which had been built during various periods. Nationalism movements that had started in Europe and had supported by imperialist powers affected negatively Armenian people that were known as loyal nation in Ottoman State in the beginning of XIXth century and caused some undesirable events. As a result of negative events, Armenian people of the region were expatriated in 1918. The monastery that was not utilized between years of 1918 and 2005 was under impacts of nature. For this reason, flat soil roof covering system of southern annexes were ruined entirely and outer and interior walls are of the same section were ruined partly. Aghtamar Monastery's Conservation and Restoration works have been conducted by Ministry of Culture and Tourism and Van Governorate between the years of 2005 and 2012. Project application works for scouring, scientific excavation, restoration, conservation, land using and landscaping have been completed. After the restoration, Aghtamar church has been attracting approximately 225.000 local and international tourists by its architectural features today.