Konut Alanı Tasarımına Geleneksel ve Çağdaş Konut Dokuları Üzerinden Karşılaştırmalı Bir Bakış

Barınılan yer ve barınma şekli, günümüzdeki ifadesiyle konut tasarımı, her kültür için farklılık göstermektedir. Ancak evrensel bir çerçevede ele alındığında, konutu şekillendiren kültürel kodlar değişiklik gösterse bile, yaşanabilir alanların tasarımı için dikkate alınması gereken ortak noktalar belirlenebilir. Bu çalışmada, dünyadaki ekonomik ve çevresel gelişmelerin tasarım alanına birer yansıması olarak görülebilecek bu ortak noktaların/kriterlerin araştırması ve saptaması yapılmaktadır. Büyük ölçüde Avrupa ve Amerika kaynaklı olan ve katılımcı bir yaklaşımla resmi kuruluşlar, kent konseyleri veya sivil toplum örgütlerince oluşturulmuş kapsamlı raporlardan elde edilen, konut alanı tasarımının nasıl olması gerektiği ile ilgili kriterler listelenmiş, derlenerek sadeleştirilmiştir. Bu bakışla erişilebilirlik, okunabilirlik, süreklilik ve kapalılık, çeşitlilik ve farklılıklar, mahremiyet, çevresel sürdürülebilirlik ve güvenlik parametreleri başta olmak üzere konut alanı tasarımlarını oluşturmada ve değerlendirmede kullanılabilecek kriterler olarak ortaya çıkmış ve bu maddeler alt başlıkları ile “konut alanı tasarım kriterleri” olarak tablolaştırılmıştır. Buradan hareketle çalışma kapsamında Eskişehir’de belirlenen iki farklı konut dokusu “konut alanı tasarım kriterleri” çerçevesinde karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Karşılaştırmada, tasarımcısı olmayan geleneksel Odunpazarı Evleri konut dokusu ile çağdaş ve tasarlanmış bir yerleşke olan Yenişehir Konakları Sitesi erişilebilirlik, okunabilirlik, süreklilik ve kapalılık, çeşitlilik ve farklılıklar, mahremiyet, çevresel sürdürülebilirlik ve güvenlik açısından değerlendirilmiştir. Sonuç olarak, bu çalışmada ele alınan tasarım kriterlerinin bir kontrol listesi işlevi görebileceği öngörülmüştür.