Konut Alanı Tasarımına Geleneksel ve Çağdaş Konut Dokuları Üzerinden Karşılaştırmalı Bir Bakış

Özet Barınılan yer ve barınma şekli, günümüzdeki ifadesiyle konut tasarımı, her kültür için farklılık göstermektedir. Ancak evrensel bir çerçevede ele alındığında, konutu şekillendiren kültürel kodlar değişiklik gösterse bile, yaşanabilir alanların tasarımı için dikkate alınması gereken ortak noktalar belirlenebilir. Bu çalışmada, dünyadaki ekonomik ve çevresel gelişmelerin tasarım alanına birer yansıması olarak görülebilecek bu ortak noktaların/kriterlerin araştırması ve saptaması yapılmaktadır. Büyük ölçüde Avrupa ve Amerika kaynaklı olan ve katılımcı bir yaklaşımla resmi kuruluşlar, kent konseyleri veya sivil toplum örgütlerince oluşturulmuş kapsamlı raporlardan elde edilen, konut alanı tasarımının nasıl olması gerektiği ile ilgili kriterler listelenmiş, derlenerek sadeleştirilmiştir. Bu bakışla erişilebilirlik, okunabilirlik, süreklilik ve kapalılık, çeşitlilik ve farklılıklar, mahremiyet, çevresel sürdürülebilirlik ve güvenlik parametreleri başta olmak üzere konut alanı tasarımlarını oluşturmada ve değerlendirmede kullanılabilecek kriterler olarak ortaya çıkmış ve bu maddeler alt başlıkları ile “konut alanı tasarım kriterleri” olarak tablolaştırılmıştır. Buradan hareketle çalışma kapsamında Eskişehir’de belirlenen iki farklı konut dokusu “konut alanı tasarım kriterleri” çerçevesinde karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Karşılaştırmada, tasarımcısı olmayan geleneksel Odunpazarı Evleri konut dokusu ile çağdaş ve tasarlanmış bir yerleşke olan Yenişehir Konakları Sitesi erişilebilirlik, okunabilirlik, süreklilik ve kapalılık, çeşitlilik ve farklılıklar, mahremiyet, çevresel sürdürülebilirlik ve güvenlik açısından değerlendirilmiştir. Sonuç olarak, bu çalışmada ele alınan tasarım kriterlerinin bir kontrol listesi işlevi görebileceği öngörülmüştür. A Comparative Review on Housing Design through Traditional and Contemporary Housing Patterns Abstract The housing and shelter pattern, contemporarily called as “housing design”, differs for each culture. However, when universally considered, even if the cultural codes that shape the housing vary, there can be many common points to consider for the design of housing patterns. In this study, these common points / criteria that can be seen as a reflection of the economic and environmental developments in the world are researched and determined. Criteria related to the design of the housing area, which is largely derived from Europe and the US, and obtained from comprehensive reports created by government agencies, city councils or non-governmental organizations with a participatory approach, are listed, compiled and simplified. With this point of view, accessibility, legibility, continuity and enclosure, diversity and variety, privacy, environmental sustainability and safety and security parameters have emerged as the criteria that can be used in creating and evaluating the housing area designs. In this context, within the scope of the study two different housing settlements in Eskişehir are examined with respect to the “housing area design criteria’. In this study; it is envisaged that the design criteria table could serve as a checklist for future studies.