Hakkâri/Şemdinli Kayme Sarayı Kazı-Proje ve Onarım Uygulaması Hakkında Bir İnceleme

Geleneksel Şemdinli bölge konut mimarisi özelliğinde inşa edilen Kayme Sarayı Konağı, Hakkâri/Şemdinli İlçesi’nin güneybatısındaki Nehri Bölgesi, Bağlar Köyü'nde yer almaktadır. Hakkâri bölgesinde kültürel dokuyu belirleyen İslam ve Hristiyanlık inancı bölgenin şekillenmesinde de önemli rol oynamıştır. Günümüzde Şemdinli'deki mimari çeşitlilik ve zenginliğin önemli bir bölümü kısmen Nehri Bölgesi’ndedir. Ortaçağ'daki mimari yapılaşma ne yazık ki son yıllarda gerekli koruyucu önlemin yerel halk, yerel ve merkezi kurumlar tarafından yeterince alınmaması sonucunda, tarihi dokuya büyük zarar verilmiştir. Bölgedeki tüm olumsuzluklara rağmen ayakta durmayı başaran yapılardan bir Kayme Sarayı’dır. Batı giriş kapısını kuşatma kemerinin üst köşelerindeki iki kitabeye göre yapı, 1909-1911 tarihleri arasında inşa edilmiştir. Kayme Sarayı, ait rölöve, restitüsyon ve restorasyon projeleri hazırlanarak, Van Kültür Varlıklarının Koruma Bölge Kurul Müdürlüğü’nce onaylanmıştır. İki katlı olarak yığma tekniğinde inşa edilen Kayme Sarayı, klasik mimari anlayışta inşa edilen bir saray niteliğinde değildir. Tarihi kayıtlarda da saray olduğuna ilişkin hiçbir bilimsel veri yoktur. Mevcut yapının form ve fonksiyon ise bu bilgileri doğrulamaktadır. Kayme Sarayı’nın koruma projesi, 2011 yılında Hakkâri Valiliği İl Özel İdare Sekreterliği tarafından yapılmıştır. Yapıya ait tüm mimari koruma proje ve raporları, 2017 yılında yeniden Van Y.Y.Ü. Mimarlık Böl. tarafından hazırlanmıştır. Kayme Sarayı’nın onarım ve uygulama çalışmaları 2016-18 yılları arasında yapılarak tamamlanmıştır.