Konya Adliye Binası Mekânsal Analizi Üzerinden Yargı Mekânları Tasarım Kriterlerinin Değerlendirilmesi

ÖZET Yasaların uygulanması ve toplumda huzurun sağlanmasının temel taşı olan hukuk kavramının mekânsal karşılığını ifade eden adliye binaları, barındırdığı fonksiyonların işleyişinin güvenlik odaklı olması sebebiyle belirli tasarım ölçütlerine dayalı olarak planlanması gereken karmaşık fonksiyonlu yapı grubunda yer almaktadır. Adliye binaları özelinde literatüre dayalı olarak elde edilen ön plan-arka plan ayrımı, farklı bina kullanıcı gruplarının sirkülasyonunun kesintisiz ve güvenlikli olarak sağlanması anlamında önemlidir. Belirli tasarım kararları doğrultusunda inşa edilen adliye binalarının mekânsal analizinin yapılarak bu tasarım kararlarının mekânsal karşılıklarının değerlendirilmesi, kullanım sürecinde uğradığı değişimlerin ve bu değişimlerin yarattığı sonuçların tespit edilerek ileride yapılacak tasarımlar için veri elde edilmesi önem taşımaktadır. Bu anlamda çalışma kapsamında örneklem alan olarak seçilen Konya Adliye binası, ilk tasarım kararları ve zaman içinde uğradığı değişimler anlamında ön plan-arka plan mekânsal analizine dayalı olarak değerlendirilmiştir. Yapılan değerlendirmede Konya Adliye binasında ön plan-arka plan ayrımının suçlu sirkülasyonunda sağlanabildiği, ancak yargı görevlileri sirkülasyonunda tam anlamıyla sağlanamadığı tespit edilmiştir. Sonuç olarak, güvenlik unsuru odaklı planlanması gereken adliye binalarında ön plan-arka plan analizinin tasarım aşamasında titizlikle uygulanması ve ilk tasarımda rezerv alan olarak bırakılan blokların da gerektiğinde ön plan-arka plan ayrımına adapte edilebilecek şekilde tasarlanması ileride yapılacak olan adliye binaları için öneri olarak ortaya konmuştur. Assessment of Courthouses’ Design Principles via Spatial Analysis of Konya Courthouse ABSTRACT Courthouses as the spatial equivalent of law are seen in the building group with complex functions which should be designed according to specific design criteria based on security focus. The forefront/background distinction obtained through the literature special to courthouses is important to maintain the continuous and secure circulation of different user groups. It is crucial to evaluate the spatial correspondence of design decisions and determine the changes occurred in the building during occupancy and the results of these changes through spatial analysis to obtain data for the designs in the future. In this scope, Konya Courthouse is assessed in the sense of its first design decisions and the changes in time depending on the forefront/background spatial analysis. According to this assessment, it is determined that the forefront/background distinction could be maintained in convict circulation however it could not be properly provided in judicial staff circulation. As a result, the proposals such as applying the forefront/background analysis intently in design phase and designing the reserve blocks in a way to be adopted in forefront/background distinction when it is necessary are revealed for the courthouses to be built in the future.