Fiziksel Değişimin Üniversite Yapılarında İncelenmesi: Selçuk Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Örneği

ÖZET Bir zaman dilimi içindeki değişikliklerin bütünü şeklinde açıklanan değişim olgusu, bir süreç olarak değerlendirilmektedir. Eğitim sisteminin son basamağı olan üniversite yapılarının da toplumdaki gelişmelere bağlı olarak bir fiziksel değişim sürecine girmesi kaçınılmazdır. Yapılarda genellikle fonksiyonel değişime bağlı olarak ortaya çıkan fiziksel değişim; yapıya yeni işlevlerin yüklenmesi, çıkarılması veya işlev değişimi sonucu yapının içinde veya dışında yeni mekân düzenlemeleri biçiminde görülmektedir. Bu çalışma ile üniversite yapılarında zaman içinde ortaya çıkan birtakım ilave ihtiyaçlar sonucunda Selçuk Üniversitesi Mühendislik Fakültesi’nin fiziksel yapısında oluşan değişimlerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada Mühendislik Fakültesi’nin 1981 yılında tasarlanan planları ile 1993 yılında revize edilen planları elde edilmiş; fakülte üzerinde gözlem, görüşme ve tespit çalışması yapılarak 2011 yılı planları çıkarılmıştır. Mühendislik Fakültesi’nin 1981, 1993 ve 2011’deki durumunu karşılaştırmak için lejantlar oluşturulmuş; mevcut olup hiç değişmeyen, yeni yapılan, kaldırılan duvarlar ve mekânlar, değişik çizim teknikleri ve tonlamalar ile aynı kat planları üzerinden gösterilerek fiziksel yapıda olan değişimler, son haliyle saptanmıştır. Yapılan analizler sonucunda, orijinali Fen Fakültesi olan yapının sonradan Mühendislik Fakültesi’ne dönüştürülmesi birimlerde fonksiyon değişimine neden olmuş; bu değişim bölücü elemanların kaldırılmasını ve bölücü elemanların eklenmesini kaçınılmaz kılmıştır. Dışarıdan birim eklenmesine imkân verebilecek bir kotta bulunduğu için zemin katlar, en çok değişimin olduğu kat seviyesidir. Mühendislik Fakültesi’nin genelde kendi içinde esnek mekânlardan oluştuğu, iki mekânın birleştirilmesi, mekânın ikiye üçe bölünmesi vb. bir takım ek fonksiyonların bina esneklik limitleri içinde karşılanabildiği tespit edilmiştir. Ancak öğrenci sayısının artması, fiziksel olarak bina kabuğuna yansımış ve projeye aykırı blokların yapımına neden olmuştur. Ayrıca artan bu öğrenci sayısının yakın tarihte Mühendislik Fakültesi için hem yeni blokların eklenmesine hem de yeni bina yapımına neden olacağı düşünülmektedir. Sonuç olarak ihtiyaçlara göre binaların büyüme ihtimalleri göz önünde tutularak, bina programlama evresinde esnek ve gelişebilir bir planlama yapılmalıdır. Examination of Physical Change in University Buildings: Example of Selcuk University Faculty of Engineering ABSTRACT The phenomenon of change, which is described as the whole of the changes within a time period, is regarded as a process. It is also inevitable to enter into a process of physical change of university buildings which are the last step of the education system depending on the developments in society. The physical change usually that occur due to functional change in buildings is seen in the form of addition of new functions, removal of functions or new space arrangements inside or outside the structure. This study aimed to determine the changes that occur in physical structure of Faculty of Engineering of Selcuk University as a result of certain additional needs emerging in time in university buildings. In the study, the plans of Faculty of Engineering, which were designed in 1981 and revised in 1993, were obtained, and current faculty plans of 2011 were created based on an observation and determination survey conducted on the faculty. Legends were created to compare the situation of the Faculty of Engineering in 1981, 1993 and 2011; the changes in the physical structure, which are present but not changed, newly constructed, removed walls and spaces, different drawing techniques and tonalities are displayed on the same floor plans and determined with the latest situation. As a result of analysis, after the building was transformed into the Faculty of Engineering (originally it was Faculty of Science), functional changes, removal of dividing elements and addition of dividing elements were inevitable in the units. Since it has an elevation that allows for adding units from outside, ground floors have seen the most changes. In general, the Faculty of Engineering and Architecture consisted of flexible spaces in itself. This means that certain additional functions were managed to be met within building’s flexibility limits as a result of combination of two spaces or division of a space into two or three sections. The rise in number of students was reflected physically on the building envelope and caused addition of blocks contrary to the project. Such increasing number of students will soon lead to addition of new modules and construction of new building for the Faculty of Engineering. As a result, flexible and developable planning should be done in the building programming phase, taking into account the growth possibilities of the buildings according to their needs.