Görme Engelli Çocuklar için Anaokulu Tasarımında Fiziksel Çevre Niteliğinin Değerlendirilmesi

Görme engelli bireylerin toplumun aktif üyeleri olmasını desteklemek açısından, gereksinimlerine uygun mekanlarda eğitim alması sağlanabilmelidir. Özellikle, okulöncesi dönemde bireysel gelişimin temellerinin atılması sebebiyle, görme engelli çocuklar için uygun eğitim ortamlarının tasarlanmasına önem verilmelidir. Bu çalışmada, görme engelli çocuklar için anaokulu tasarımında, tasarımcılara ışık tutacak değerlendirme soruları hazırlanarak fiziksel çevre niteliğinin değerlendirilmesi için bir yöntem önerilmesi amaçlanmıştır. Çalışmada, evrensel tasarım anlayışı çerçevesinde mekânı sistematik bir düzende incelemeye olanak veren “Profesyonel Çevresel Değerlendirme Ölçeği’’ kriterleri esas alınmıştır. Ölçeğin temel konuları kapsamında, görme engelli çocuklar için tasarlanacak anaokullarında mekansal olanakları sorgulamaya yönelik sorular oluşturulmuştur. Bursa’da görme engelli çocukların eğitim aldığı anaokulları çalışma alanı olarak seçilmiştir. Önerilen araştırma soruları kullanılarak, iki anaokulunda gözlemsel değerlendirmeler yapılmıştır. Araştırma soruları kapsamında incelenen iki anaokulunda da fiziksel çevrenin çocukların gereksinimlerini karşılamada yetersiz kaldığı görülmüştür. Fiziksel çevrenin kullanımı destekleyicilik düzeyi, bir anaokulunda %20-%40 arasındaki oranıyla ‘’düşük derecede destek’’; diğer anaokulunda %40-%60 arasındaki oranıyla ‘’orta derece destek’’ olarak belirlenmiştir. Görme engelli çocuklar için tasarlanacak anaokullarında fiziksel çevrenin çocukların gelişimlerini destekleyebilmesi için, çevresel desteğin ölçek kapsamında tanımlanan “olağanüstü derecede yüksek destek” seviyesine taşınması sağlanmalıdır. Buaçıdan, çalışmada belirtilen sorulardan tasarım süreçlerinde yararlanılmasına önem verilmelidir.