Evrensel Tasarım Yaklaşımının Şehir Planlama Disiplini Bakış Açısı ile Değerlendirilmesi

 

ÖZET Toplumdaki tüm bireyler kendi kabiliyet ve becerilerine göre kentsel iç ve dış mekânlarda farklı kullanım şekillerine ihtiyaç duyar. Önceleri bu duruma çözüm olarak, toplum içerisinde özel ihtiyaçları olan gruplara hitap eden engelsiz tasarım anlayışı yer almaktaydı. Ancak günümüzde evrensel tasarım yaklaşımı, farklı kabiliyet ve durum içerisinde bulunan bireylerin ihtiyaçlarını eşit kullanabilecekleri ürünler ve mekânlar ile cevap vermeyi amaçlamaktadır. Bu makalede, herkes için kapsayıcı bir tasarım yaklaşımı olan evrensel tasarımı şehir planlama disiplini bakış açısı ile değerlendirmek amaçlanmaktadır. Toplumda farklı gereksinime sahip olan bireyler (engelli, yaşlı, çocuk, hamile, bebek arabası kullanan ebeveynler ve yolcular vb.) kentsel iç ve dış mekânlarda pek çok sorunla karşılaşmaktadır. Bu anlamda, kentsel plan ve tasarımlar yapılırken herkesin ihtiyaçlarının dikkate alınması gerekmektedir. Makalenin kuramsal altyapı bölümünde tarihsel süreçte evrensel tasarım yaklaşımının ortaya çıkış süreci değerlendirilmiştir. Devamında, evrensel tasarım kavramı, ilkeleri, önemi ve planlama disiplinine entegrasyonu tartışılmış ve öneriler sunulmuştur. Kentsel mekânların evrensel tasarım ilkelerinin dikkate alınarak planlanması ve düzenlenmesi ile kenti kullanan herkesin yaşam kalitesinin artırılmasına katkı sağlanmış olunacaktır.