Sürdürülebilir Yapı Örneği Olarak Yazd’da Konut Analizi

ÖZET Günümüzde sürdürülebilirlik kavramı artık günlük hayatın bir parçası haline gelmiştir. Tükenen kaynaklar ve çevre kirliliğine karşı insanoğlunun gelecekte sağlıklı yaşamını sağlamak için sürdürülebilirlik koşullarına göre yaşamak gerekmektedir. Sürdürülebilirlik koşullarının sağlanabilmesi çevrenin korunması ile mümkün olabilmektedir. Çevre kirliliğinin ve enerji tüketiminin önemli bir bölümünü de yapılar oluşturmaktadır. Bu nedenle yapı sektörü yeniden şekillenmekte ve bu sorunları ortadan kaldırmak için yeni çözümler aranmaktadır. Aslında geleneksel yapılar incelendiğinde bu yapıların hem üretim açısından hem kullanım sürecinde harcadıkları enerji açısından çok daha sürdürülebilir oldukları görülmektedir. Geleneksel Yazd konut çözümlerinde de çevreci yaklaşımları görmek mümkündür. Yapı ölçeğinde getirilmiş özel çözümler ile yapılar sıcaktan ve soğuktan korunmuş enerji tüketimine fazla gerek duyulmadan insanların sağlıklı yaşama koşulları sağlanmıştır. Bu anlamda yapıların zemini sokak seviyesinin altına indirilerek toprak elde edilmiş buradan elde edilen toprak yapı malzemesi olarak kullanılmıştır. Kazılan bodrum ve düşük bahçe kotundan elde edilen yapı malzemesi hem üretim aşamasında çevreye zarar vermemekte hem son derece ekonomik olmakta ve ulaşım masrafı gerektirmemektedir. Aynı zamanda yapı zemine gömüldüğü için ısıl konfor daha kolay sağlanmaktadır. Sardab denen bodrum bölümünün zemininde su havuzu yapılarak soğuk ortam oluşturulmuş buradaki serin hava evin soğutulması için kullanılmış aynı zamanda bu mekan yiyeceklerin korunabileceği kiler olmuştur. İç bahçe de de yine havuz yapılmış yaşama alanları buradaki havuzlardan nemlendirilmiş, iç bahçe çözümü ile çölün fırtınasından korunmuş konforlu bir yaşam alanı oluşturulmuştur. Yapılar yazlık ve kışlık olarak iki bölümden meydana getirilmiştir. Bu çözüm ile yaz döneminde güneşten korunurken kış döneminde güneş ısısından yararlanmaktadırlar. Yapılara eklenen havalandırma bacaları (badgir) ile evler klimalandırılarak gerekli serin hava sağlanabilmektedir. Ayrıca yazlık bölümde çatı örtüsü olarak kullanılan kubbe de yapı için bir iklimlendirme aracı haline getirilmiştir.