Kültürel Süreklilik için Tipolojik Analizin Önemi: İzmit Merkez Geleneksel Konutları Örneği

Kocaeli ilinin merkezi olan ve İzmit körfezinin bitiminde kurulan İzmit, Anadolu’yu İstanbul’a bağlayan kara, deniz ve demiryolu kavşağında yer almaktadır. İzmit, tarih boyunca da bu coğrafi özelliklerinden dolayı farklı uygarlıklar için önemli bir yerleşim bölgesi olmuştur. Bugün İzmit’te “Kentsel Sit Alanı” olarak korunan alanlarda geleneksel konut dokusu ile bu uygarlıkların izleri sürülebilmektedir. Ancak İzmit’in geleneksel konutları son altmış yıldır hızlı kentleşme ve göç nedeniyle yapısal ve kültürel dönüşüm geçirmektedir. Kentte hızlı değişim nedeniyle az sayıda eser korunabilmiş ya da tespiti yapılmış, birçoğu da yok olmuş ya da olmaktadır. Ayrıca, Tarihi İzmit Geleneksel Konutlarını mimari bakış açısıyla inceleyen ve belgeleyen çalışmaların yeterince olmaması; bu konutlarla ilgili yapılmış herhangi bir tipolojik çalışmanın bulunmaması da çok dikkat çekicidir. Bu sebeplerle; Türk evinde önemli bir yeri olan İzmit’in geleneksel konutlarının daha derin anlaşılması ve geleceğe aktarılması bu çalışmanın ana hedefidir. Çalışmada İzmit merkezinde bulunan 40 geleneksel konut “tipolojik analiz yöntemi” ile incelenmiştir. Böylelikle, incelenen 40 konut içinde İzmit Geleneksel Konut Özelliğini taşıyan en karakteristik konutlar belirlenmiş ve konutlarda en yoğun görülen mimari özellikler tespit edilmiştir. Türk Evi içinde önemli bir yer teşkil eden ve İzmit merkezde yer alan Geleneksel İzmit Konutlarının tipolojik açıdan incelendiği bu çalışma ile; hem tipoloji kavramı ve mimarlıktaki tipoloji çalışmaları teorik olarak sorgulanmış, hem de İzmit Geleneksel Konutlarının özellikleri ortaya konmuştur. Elde edilen tipolojiler; İzmit Konutlarının geleceğe aktarılmasını sağlayacağı gibi, geçmiş kültürün geleceğe aktarılması amacı ile yapılacak olan yeni tasarımlara da rehber olacaktır.