Erişilebilirlik Kavramıyla Sirkülasyon: Trabzon Forum AVM Örneği

İnsan, doğası itibarı en temel gereksinimlerini gerçekleştirebilmek için mekanlara ihtiyaç duyar. Bu nedenle insan ve mekan sürekli bir etkileşim halindedir. İnsan ve makanın etkileşimi mekanların biçimlenmesinde son derece etkilidir. İnsanın çevresi ile ilişkisi bulunduğu mekanlara da yansımaktadır. İnsanın yapısı ve çevresiyle ilişkisi çevre bileşenleri ile açıklanabilmektedir. İnsanının çevresiyle ilişkisi, farklı gereksinimlerini karşılamak amacıyla biçimlenen farklı mekanları doğurmaktadır.Bu mekanlar içinde barınma gereksinimini karşılayan konuttan sonra en etkili olan yeme-içme, alışveriş ve eğlenceyi beraberinde getiren alışveriş merkezleridir. Alış veriş merkezleri; kentsel yaşamın vazgeçilmez yapısına sahip, insan hareketlerinin en yoğun olduğu bölümler haline gelmiştir. Günümüzde alışveriş, kültür ve eğlence kavramlarının bir çatı altında toplandığı bu yapılarda sirkülasyon alanlarının tasarım kriterlerini etkileyecek en önemli etken olduğu görülmektedir.Sirkülasyon, alışveriş merkezlerinin ana karakteridir. Mekanlara ulaşımı sağlamasını yanı sıra insanları alışverişe teşvik eden estetik yanı ile görsel bir etki de sağlamaktadır. Sirkülasyon alanlarını etkileyecek en önemli kavram erişilebilirliktir. İnsanın mekana erişebilirliği ve mekanın insanlar için erişilebilir olup olmaması sirkülasyon sistemini direkt etkileyen faktörlerdir.Bu çalışma kapsamında insan ve mekan arasındaki etkileşiminin önemine vurgu yapılarak, mekan içerisindeki sirkülasyon sistemi erişilebilirlik kavramıyla kullanıcı açısından incelenmiştir. Trabzon bünyesindeki en çok ziyaret edilen alış veriş merkezi olan Trabzon Forum Alış Veriş Merkezi seçilerek iki aşamalı çalışma yapılmıştır. Trabzon Forum AVM’yi tercih eden ziyaretçilere yapılan kapalı uçlu anketle elde edilen veriler sonucunda plan şeması üzerinden sirkülasyon sistemi parametrelerine ulaşılmış, erişilebilirliğin sirkülasyon sistemi açısından önemi değerlendirilmiştir.