Erişilebilirlik Kavramıyla Sirkülasyon: Trabzon Forum AVM Örneği

ÖZET İnsan, doğası itibarı en temel gereksinimlerini gerçekleştirebilmek için mekanlara ihtiyaç duyar. Bu nedenle insan ve mekan sürekli bir etkileşim halindedir. İnsan ve makanın etkileşimi mekanların biçimlenmesinde son derece etkilidir. İnsanın çevresi ile ilişkisi bulunduğu mekanlara da yansımaktadır. İnsanın yapısı ve çevresiyle ilişkisi çevre bileşenleri ile açıklanabilmektedir. İnsanının çevresiyle ilişkisi, farklı gereksinimlerini karşılamak amacıyla biçimlenen farklı mekanları doğurmaktadır.Bu mekanlar içinde barınma gereksinimini karşılayan konuttan sonra en etkili olan yeme-içme, alışveriş ve eğlenceyi beraberinde getiren alışveriş merkezleridir. Alış veriş merkezleri; kentsel yaşamın vazgeçilmez yapısına sahip, insan hareketlerinin en yoğun olduğu bölümler haline gelmiştir. Günümüzde alışveriş, kültür ve eğlence kavramlarının bir çatı altında toplandığı bu yapılarda sirkülasyon alanlarının tasarım kriterlerini etkileyecek en önemli etken olduğu görülmektedir.Sirkülasyon, alışveriş merkezlerinin ana karakteridir. Mekanlara ulaşımı sağlamasını yanı sıra insanları alışverişe teşvik eden estetik yanı ile görsel bir etki de sağlamaktadır. Sirkülasyon alanlarını etkileyecek en önemli kavram erişilebilirliktir. İnsanın mekana erişebilirliği ve mekanın insanlar için erişilebilir olup olmaması sirkülasyon sistemini direkt etkileyen faktörlerdir.Bu çalışma kapsamında insan ve mekan arasındaki etkileşiminin önemine vurgu yapılarak, mekan içerisindeki sirkülasyon sistemi erişilebilirlik kavramıyla kullanıcı açısından incelenmiştir. Trabzon bünyesindeki en çok ziyaret edilen alış veriş merkezi olan Trabzon Forum Alış Veriş Merkezi seçilerek iki aşamalı çalışma yapılmıştır. Trabzon Forum AVM’yi tercih eden ziyaretçilere yapılan kapalı uçlu anketle elde edilen veriler sonucunda plan şeması üzerinden sirkülasyon sistemi parametrelerine ulaşılmış, erişilebilirliğin sirkülasyon sistemi açısından önemi değerlendirilmiştir. SUMMARY Humans need spaces to realize their most basic needs. For this reason, people and space are in constant interaction. Interaction of man and man is very effective in shaping the spaces. It is also reflected in places where people are related to the environment. Relation to human structure and environment can be explained by environmental components. The relation of man to his environment gives rise to different spaces that are shaped to meet different needs. These are the shopping centers that bring the most effective food, drink, shopping and entertainment after the housing that meets the need for housing. Shopping malls; Have become indispensable parts of urban life, have become the most intense parts of human movements. It is seen that circulation spaces are the most important factor that will affect the design criteria in these structures where shopping, culture and entertainment concepts are gathered under one roof. Circulation is the main character of shopping centers. In addition to providing access to the venues, it also provides a visual impact with the aesthetic aspect that encourages people to shop. The most important concept to influence circulation areas is accessibility. Accessibility of people to places and availability of space for people are factors that directly affect the circulation system. In this study, the importance of the interaction between man and space is emphasized and the circulation system in the space has been examined from the point of view of the user with the concept of accessibility. Trabzon Forum Shopping Center, which is the most visited shopping center in Trabzon region, was selected and a two-stage study was conducted. As a result of the closed-ended questionnaire made to the visitors who preferred the Trabzon Forum Shopping Center, the circulation system parameters were reached through the plan diagram and the importance of accessibility was evaluated in terms of the circulation system.