Nazlı Eray’ın Çocuk Romanlarında Apartman Anlatıları

ÖZ Çocuğun mekânsal imgelemi kendi bedeni ve evinden sonra kitaplar aracılığı ile kurulmakta ve derinleşmektedir. Bu bağlamda çocuk edebiyatı mekan araştırmaları/tartışmaları için önemli bir veri kaynağı haline gelmektedir. Edebi metinler ile okuyucu ve anlatıcı arasında mekan yeniden kurulmaktadır. Anlatıcının mekânı; bazen kendi yaşam alanlarından, hatıralarından referansla var olmayan ya da olamayan bir dönemi, anı ifade edebilmekte, okuyucuya belki tanık olmadığı bir mekanı zihinsel birikimi ile yeniden kurmasına imkan sağlamaktadır. Bu bağlamda çocuk edebiyatında da eserler üreten Nazlı Eray, kendi yaşamında önemli deneyimler kazandığını ifade ettiği çocukluk mekânlarını, gerçeküstü anlatımıyla çocukların zihninde yeniden kurmaktadır. 1960'lar İstanbul'unun gerçek mekânları ve toplumsal yaşantısı, okuyucunun zihninde yeniden inşa edilirken, bu süreçte tarihsel kişilikler ve kurgusal karakterler roman kahramanlarıyla bir arada sunulmaktadır. Bu dönemin İstanbul'u, özellikle “Frej Apartmanı’nın Esrarı”, “Büyülü Beyoğlu”, “Mırmır Osman”, “Gece Çiçeği İstanbul” ve “Billur Ahtapot ve Mor İnci” eserlerinde ayrıntılı tasvirlerle ele alınmış, şehrin atmosferi edebî bağlamda zenginleştirilmiştir. Bu nedenle de çalışma evrenini yazarın bu kitapları oluşturmaktadır. Yazarın kendi çocukluk döneminin geçtiği Beyoğlu yaşantısı ve apartmanları eserlerin ortak mekânlarıdır. İçerik analizi yöntemi ile sivil mimari örneklerinden, apartmanların eser içerisinde yer alma biçimleri, anlamları ve mimari özellikleri (kütle tektoniği, cephe karakterleri, iç mekân özellikleri) irdelenmiştir. Apartment Narratives in Nazlı Eray's Children's Novels ABSTRACT After the child's own body and home, the child's spatial imagination is established and deepened through books. In this context, children's literature becomes an important data source for spatial research/discussions. With literary texts, space is reconstructed between the reader and the narrator. The narrator's space can sometimes express a non-existent or non-existent period or moment with reference to his/her own living spaces and memories, and allows the reader to reconstruct a space that he/she may not have witnessed with his/her mental accumulation. In this context, Nazlı Eray, who also produces works in children's literature, reconstructs the places of childhood, where she states that she gained important experiences in her own life, in the minds of children with her surrealistic narration. While the real places and social life of 1960s Istanbul are reconstructed in the minds of the readers, historical personalities and fictional characters are presented together with the heroes of the novel. The Istanbul of this period, especially in works such as ‘The Mystery of Frej Apartment’, ‘Enchanted Beyoğlu’, ‘Mırmır Osman’, ‘Night Blossom Istanbul’ and ‘Billur Octopus and Purple Pearl’, is handled with detailed descriptions and the atmosphere of the city is enriched in a literary context. For this reason, these books of the author constitute the universe of the study. Beyoğlu, where the author spent his childhood, and the apartments are the common places of the works. With the content analysis method, the forms, meanings and architectural features (mass tectonics, façade characters, interior features) of apartment buildings, which are examples of civil architecture, are analysed.