Bir Geç Osmanlı-Erken Cumhuriyet Dönemi Aydınının Metinleri Üzerine İnceleme: Celal Esad Arseven’in Mimarlık Kitapları

ÖZET Bu makalede, Geç Osmanlı, Erken Cumhuriyet döneminde mimarlık, tarih, kültür, şehircilik, belediyecilik, kent tarihi, sanat tarihi ve sanat teknikleri gibi farklı disiplinlerde çalışmalar yapmış Celal Esad Arseven’in mimarlık üzerine hazırladığı kitaplar ve bu metinlerin Osmanlı-Türk modernleşme dönemi mimarlık tarihi ve mimarlık tarihi yazımı içerisindeki rolü tartışılacaktır. Celal Esad Arseven’in, geç Osmanlı ve erken 20. yüzyıl döneminde sürdürdüğü mesleki kariyeri çok yönlüdür. Bu çok yönlülükle birlikte, ilgi duyduğu tüm disiplinlerde basılı metinler hazırlamıştır. Metinler en geniş anlamda tarih ve mesleki pratikler üzerinedir. Mimarlık, fotoğraf, edebiyat, kütüphanecilik, belediyecilik, resim, sanat tarihi, arkeoloji, musiki, gezi yazıları ve tiyatro, kitaplarının özelleştirilmiş alt konu başlıkları olarak öne çıkar. Öte yandan, sayıca çok fazla eser vermiş olması ve bazı kitaplarının belirlenememiş olması eksiksiz bir bibliyografya oluşturmayı zorlaştırmaktadır. Bu çalışmada, farklı disiplinlerde hazırlanan kitaplar arasından mimarlık eksenli çalışmaları belirlenecek ve bu metinler Osmanlı-Türk modernleşme dönemi mimarlık tarihi yazımı bağlamında irdelenecektir. Metin içeriklerinin ele alınarak yazılı metinlerin, mimarlık tarihi açısından kavramsal çerçevelerinin tespit edilmesi bu irdelemenin ana amacı olarak belirlenmiştir. A Study on the Texts of a Late Ottoman-Early Republican Intellectual: Celal Esad Arseven's Architecture Books ABSTRACT In this article, the books on architecture written by Celal Esad Arseven, who practiced in different disciplines such as architecture, history, culture, urbanism, municipality, urban history, art history and art techniques in the Late Ottoman and Early Republic periods, with the role of these texts in the architectural history and architectural historiography of the Ottoman-Turkish modernization period will be discussed. Celal Esad Arseven's professional career during the late Ottoman and early 20th century was multifaceted. With this versatility, he has prepared printed texts in all the disciplines he is interested in. The texts are about history and professional practices in the broadest sense. Architecture, photography, literature, librarianship, municipality, painting, art history, archaeology, music, travel writing and theater stand out as specialized sub-topics of his books. On the other hand, the fact that he published so many works and some of his books could not be identified, makes it difficult to create a complete bibliography. In this study, architectural works will be determined among books prepared in different disciplines and these texts will be examined in the context of architectural historiography of the Ottoman-Turkish modernization period. The main purpose of this analysis was determined to specify the conceptual frameworks of written texts in terms of architectural history by examining the text contents.