Bir Geç Osmanlı-Erken Cumhuriyet Dönemi Aydınının Metinleri Üzerine İnceleme: Celal Esad Arseven’in Mimarlık Kitapları

Bu makalede, Geç Osmanlı, Erken Cumhuriyet döneminde mimarlık, tarih, kültür, şehircilik, belediyecilik, kent tarihi, sanat tarihi ve sanat teknikleri gibi farklı disiplinlerde çalışmalar yapmış Celal Esad Arseven’in mimarlık üzerine hazırladığı kitaplar ve bu metinlerin Osmanlı-Türk modernleşme dönemi mimarlık tarihi ve mimarlık tarihi yazımı içerisindeki rolü tartışılacaktır. Celal Esad Arseven’in, geç Osmanlı ve erken 20. yüzyıl döneminde sürdürdüğü mesleki kariyeri çok yönlüdür. Bu çok yönlülükle birlikte, ilgi duyduğu tüm disiplinlerde basılı metinler hazırlamıştır. Metinler en geniş anlamda tarih ve mesleki pratikler üzerinedir. Mimarlık, fotoğraf, edebiyat, kütüphanecilik, belediyecilik, resim, sanat tarihi, arkeoloji, musiki, gezi yazıları ve tiyatro, kitaplarının özelleştirilmiş alt konu başlıkları olarak öne çıkar. Öte yandan, sayıca çok fazla eser vermiş olması ve bazı kitaplarının belirlenememiş olması eksiksiz bir bibliyografya oluşturmayı zorlaştırmaktadır. Bu çalışmada, farklı disiplinlerde hazırlanan kitaplar arasından mimarlık eksenli çalışmaları belirlenecek ve bu metinler Osmanlı-Türk modernleşme dönemi mimarlık tarihi yazımı bağlamında irdelenecektir. Metin içeriklerinin ele alınarak yazılı metinlerin, mimarlık tarihi açısından kavramsal çerçevelerinin tespit edilmesi bu irdelemenin ana amacı olarak belirlenmiştir.