Film ve Mimarlığın Kesişiminde Bir Temsil: “Modernite”yi Çubuk Barajı ve Yapılı Çevresi Üzerinden Okumak

Temsil sistemleri, anlamın üretim sürecinin bir parçası olan ve belirli kurgulara sahip dil biçimleridir. Tarih boyunca farklı düşünce ve kavramların temsilinde kullanılan mimarlık ve mimari yapıları içinde barındıran filmler, bu temsil sistemlerinin iki önemli örneğidir. Mimari eserleri, bir başka medya olan filmler üzerinden okumak katmanlı bir inceleme gerektirmekte, bununla birlikte temsilde üretilen farklı anlamları tartışmaya olanak sağlamaktadır. Cumhuriyetin erken yıllarında Ankara’da üretilen ve modern mimari dile sahip yapıların, “modernite” kavramının temsilinde önemli bir rol oynadığı görülebilmektedir. Bu çalışmanın amacı, 1930’lu yıllarda Ankara’da modern mimari özelliklere sahip örnekler arasında ikonik bir yere sahip olan Çubuk Barajı ve yapılarını, ilgili dönemde çekilen filmler üzerinden inceleyerek, “modernite” kavramının nasıl temsil edildiğini anlamaktır. Araştırmanın öncelikli kaynağı, yakın okuma yöntemleri kullanılarak incelenen ve 1930’lu yıllara ait Yeni Türkiye Belgeseli (1936), Çubuk Barajı'nın Açılışı (1936) ve Ankara, Yazın (b.t.) filmleridir. Çalışma kapsamında “modernite” kavramı, insanların sosyal ve kültürel hayatlarını şekillendiren, dönüştüren veya yeniden kurgulayan bir olgu olarak ele alınmaktadır. “Modernite” kavramının film ve mimarlık üzerinden temsili tartışılırken, sözel anlatılara, mimari dil özelliklerine ve filmlerin organizasyonuna odaklanılmıştır. Filmlerin analizi, Çubuk Barajı ve yapılı çevresinin, “modernite” kavramının temsilinde önemli bir rol oynadığını ve “modernite”ye ilişkin kavramların mimarlık ve film temsil sistemleri aracılığıyla yeniden üretimlerinin yapıldığını göstermektedir.