Su İtici Kimyasal Kaplama Malzemesinin Nevşehir Taşının Mekanik Özelliklerine Etkisinin İncelenmesi

ÖZET Nevşehir'in (Türkiye) Ürgüp bölgesi ve çevresinde çıkarılan ignimbirit taşı piroklastik kayaç türüne özgü bir taştır. Bu taş geçmiş dönemlerde tarihi yapıların ve anıtların inşasında kullanılmıştır. Nevşehir taşıyla inşa edilen tarihi yapılarda hava koşullarına ve çevresel etmenlere bağlı olarak tahribatlar oluşmaktadır. Taşlarda oluşan tahribatlar tarihi yapıların dayanım performanslarının azalmasına neden olmaktadır. Bu nedenle tarihi yapıların tahribatını önlemek ve hava koşullarına karşı dayanıklı olması amacıyla yapı taşlarına koruyucu kaplamalar geliştirilmektedir. Ancak bu koruyucu kaplamaların taşın yapısal özellikleri üzerine etkilerinin doğru tanımlanması restorasyon stratejilerinin tasarlanması açısından önemli yere sahiptir. Bu çalışmada solvent bazlı akrilik reçine esaslı su itici kimyasal kaplama malzemesinin Nevşehir taşının mekanik özelliklerine etkisi araştırılmıştır. Akrilik reçine kaplamalı taşların atmosferik koşullara karşı dayanıklılığını belirlemek için; sülfürik asit (H₂SO₄) testi, tuz kristalizasyonu testi ve donma-çözülme testleri yapılmıştır. Bu testler, su itici kaplama uygulanmış ve uygulanmamış taşlar üzerinde gerçekleştirilmiştir. Ayrıca su itici kaplama uygulanmış ve uygulanmamış taşların ayrışmaya karşı dayanıklılık özelliklerini ve herhangi bir fiziksel testler uygulanmayan Nevşehir taşlarının orijinal değerleri ile karşılaştırma yapabilmek için basınç testi yapılmıştır. Yapılan deneyler sonucunda, su itici kaplama uygulanmış taşların kaplama uygulanmamış taşlara göre, mekanik direncinde ve hava koşullarına karşı dayanıklılığında önemli bir iyileşme sağlanmıştır. Akrilik reçine kaplamalı taşların atmosferik etkenlere karşı dayanıklılığı ve mekanik direnci nedeniyle Nevşehir taşıyla yapılmış tarihi yapıların çevresel koşullara bağlı oluşabilecek tahribatların önlenmesine katkı sağlamaktadır. Investigation of the Effect of Water Repellent Chemical Coating Material on the Mechanical Properties of Nevsehir Stone Abstract Ignimbrite stone, mined in and around the Urgüp region of Nevsehir (Türkiye), is a stone specific to the pyroclastic rock type. This stone was used in the construction of historical buildings and monuments in the past. Destructions occur in historical buildings built with Nevsehir stone, depending on weather conditions and environmental factors. Destructions in stones cause the strength performance of historical buildings to decrease. For this reason, protective coatings are being developed for building stones to prevent the destruction of historical buildings and to make them resistant to weather conditions. However, correct identification of the effects of these protective coatings on the structural properties of the stone is important in designing restoration strategies. In this study, the effect of solvent-based acrylic resin-based water-repellent chemical coating material on the mechanical properties of Nevsehir stone was investigated. To determine the durability of acrylic resin coated stones against atmospheric conditions; sulfuric acid (H₂SO₄) test, salt crystallization test and freeze-thaw tests were performed. These tests were carried out on stones with and without a water-repellent coating. In addition, a pressure test was conducted to compare the weathering resistance properties of stones with and without a water-repellent coating and the original values of Nevsehir stones without any physical tests. As a result of the experiments, a significant improvement was achieved in the mechanical resistance and weather resistance of stones with water-repellent coating, compared to stones without coating. Due to the durability and mechanical resistance of acrylic resin coated stones against atmospheric factors, they contribute to the prevention of damage that may occur due to environmental conditions in historical buildings built with Nevsehir stone.