Paylaşımlı Elektrikli Scooterların Peyzaj Mimarlığında Sürdürülebilirlik Açısından Değerlendirilmesi: Atakum İlçesi Örneği

Özet Kentlerdeki hızlı nüfus artışı beraberinde birçok sorunu getirmektedir. Yapılaşmanın artması, trafik sıkışıklığı, hava kirliliği… bu sorunlardan bazılarıdır. Ulaşımla ilgili sorunların çözümüne ilişkin gündemde olan çözüm önerilerinden bir tanesi mikro-mobilite kapsamında yer alan elektrikli scooterlardır. E-scooterların teoride; trafik sıkışıklığını azaltmak, çevre ve toplum sağlığına zarar vermemek, uygun maliyetli olmak gibi birçok faydası vardır. Bu yararların pratikte ne kadar sağlanabildiğinin saptanması ise konuyla ilgili çalışmalar yapılmasını gerektirmektedir. Bir uygulamanın uzun dönem çözümler üretebilmesi o uygulamanın sürdürülebilirliğine bağlıdır. Sürdürülebilirlik farklı meslek disiplinleri tarafından o mesleğin ilgi alanına yönelik olarak tanımlamaların yapıldığı çok boyutlu bir kavramdır. Bu çalışma kapsamında “sürdürülebilirlik”, Peyzaj Mimarlığı kapsamında, e-scooterların kentsel alanlarda kullanımlarına yönelik olarak ele alınmıştır. E-scooter uygulamalarının sürdürülebilirliklerinin belirlenebilmesi için öncelikle e-scooterların mevcut yasalar çerçevesinde kullanımlarına izin verilen kentsel alanlar ortaya koyulmuştur. Bu kentsel alanların mevcut fiziksel özellikleri belirlenerek, yasalarla ortaya koyulan standartlara uygunlukları irdelenmiştir. Kullanım alanları netleştirildikten sonra e-scooterların sürdürülebilirlik kriterleri belirlenmiştir. Çalışma alanı olan seçilen Atakum’daki e-scooter uygulamaları fotoğraflarla örneklendirilerek belirlenen kriterler doğrultusunda değerlendirilmişlerdir. Böylece, seçilen çalışma alanındaki e-scooter uygulamalarının sürdürülebilirliklerinin belirlenebilmesi için öneriler sunulmuştur. Evaluation of Shared Electric Scooters in terms of Sustainability in Landscape Architecture: The Case of Atakum District Absract Rapid population growth in cities brings with it many problems. Increasing construction, traffic congestion, air pollution… are some of these problems. One of the solution proposals on the agenda regarding the solution of transportation-related problems is the electric scooters within the scope of micro-mobility. E-scooters in theory; It has many benefits such as reducing traffic congestion, not harming the environment and public health, being cost-effective. Determining how much these benefits can be achieved in practice requires studies on the subject. The ability of an application to produce long-term solutions depends on the sustainability of that application. Sustainability is a multidimensional concept in which definitions are made by different professional disciplines for the field of interest of that profession. Within the scope of this study, “sustainability” is discussed within the scope of Landscape Architecture for the use of e-scooters in urban areas. In order to determine the sustainability of e-scooter applications, first of all, the urban areas where e-scooters are allowed to be used within the framework of current laws are revealed. The existing physical features of these urban areas were determined and their compliance with the standards set by the laws was examined. After the usage areas were clarified, the sustainability criteria of e-scooters were determined. The e-scooter applications in Atakum, which is the study area, were exemplified with photographs and evaluated in accordance with the determined criteria. Thus, suggestions are presented to determine the sustainability of e-scooter applications in the selected study area.