Yapı Ürünlerinin Yeniden Kullanımı: Meta-Analizi

Günümüzde, yapma çevrede sürdürülebilirliği sağlamak ve çevresel etkiyi en aza indirmek için yapısal atığın mümkün olduğunca önlenmesi, azaltılması ve doğal kaynak tüketiminin en aza indirilmesi önem kazanmaktadır. Atığı önlemenin mümkün olmadığı durumlarda, yapı ürünlerinin yeniden kullanımı ile yapı sektöründe kullanılan malzeme ve elemanların kapalı bir süreç içinde tutularak atık oluşumu minimum düzeye indirilebilir. Ancak, yeniden kullanım stratejisi hakkında yeterli düzeyde bilgi olmaması nedeniyle bu uygulamalar yapı sektöründe de henüz yaygın değildir. Çalışmada, yapı bileşeni düzeyinde yeniden kullanım stratejisinin açıklanması, bilgi eksikliğinin giderilmesi ve bir veri seti oluşturulması hedeflenmiştir. Bu hedef doğrultusunda yapı elemanı düzeyinde yeniden kullanım çalışma alanının yol haritasını oluşturabilmek amacıyla meta-analizi yöntemiyle literatürdeki güncel durumun tespiti yapılmıştır. Scopus ve Science-Direct veri tabanları kullanılarak yapı ürünlerinin yeniden kullanımı üzerine 2000-2021 yılları arasında yapılmış çalışmalar analiz edilmiştir. Çalışma analizi, iki aşamada ele alınmıştır; (i) bu alanda yapılmış olan çalışmaların sayısı ve yıllara göre dağılımları incelenmiş, ardından (ii) çalışma kapsamı çerçevesinde sınırlandırıldığında ulaşılan çalışmaların (n=20) detaylı incelemesi ile literatür analiz özeti tablosu oluşturulmuştur. Yapıda sürdürülebilirlik kapsamında yeniden kullanım stratejisi çalışmalarının ağırlıklı olarak %20 ile İngiltere’de ve %15 ile Avusturalya’da yapıldığı saptanmıştır. Aynı zamanda, uluslararası literatürdeki çalışmaların 2019 yılından itibaren ivme kazandığı gözlemlenmiştir. Bu çalışmanın, strateji hakkında destek bilgi ve veri seti sağlamasıyla gelecekte bu konu hakkında çalışacak mimar ve araştırmacılara rehberlik edeceğine inanılmaktadır.