Tarsios Vadisinde Bir Savunma Yapısı: Ergasteria (Kadıköy) Kalesi

Ergasteria (Kadıköy) Kalesi eski adı Tarsios olan Kocaçay ile Kadıköy çaylarının kesiştiği 210 rakımlı kayalık bir tepe üzerinde bulunmaktadır. Yapım yılı kesin olarak bilinmemektedir ancak Bizans Döneminde de kullanılmıştır. Günümüzde Balıkesir ilinin Balya İlçesine bağlı Kadıköy mahallesinin yaklaşık 2 km kuzeydoğusundadır. Kale, coğrafi ve topografik özellikleri bakımından avantajlı bir konuma sahiptir. Kyzikos’tan (Erdek) başlayıp Tarsios (Kocaçay) nehri boyunca İvrindi üzerinden Pergamon’a (Bergama) giden yolun kale yakınından geçmesi stratejik önemini artırmaktadır. Strabon, yolun Tarsios nehri tarafından çok kez kesildiğini aktarmaktadir. Bölgedeki madenler ve ormanlardan elde edilen ticari ürünlerin Propontis (Marmara) kıyılarına ulaştırılması için Tarsios Nehri vadisinin güzergah olarak kullanıldığını aktaran bazı kaynaklara göre bölgedeki önemli yerleşimlerden birisi Ergasteria’dır. 1990’larda kale ve yayılım alanı, Ergasteria ile eşleştirilerek kale, bu isimle tescil edilmiştir. Bu çalışmada, Ergasteria (Kadıköy) Kalesi’nin mimari özellikleri incelenmiş ve koruma sorunları tartışılmıştır. Kale ile ilgili 19. ve 20. yüzyıllarda yapılan az sayıdaki araştırmaya ek olarak yerinde inceleme ve tespitlerle plan şeması, duvar örgüsü ve yapım teknikleri incelenmiştir. Yapılan araştırmalar sonucunda, önceki çalışmalarda bulunan plan şemalarından farklı bir plan şeması olduğu belirlenmiştir. 3 farklı duvar örgüsü tespit edilen kale duvarlarının benzerlik ve farklılıkları tartışılmıştır. Bu çalışmalar, güncel görseller ve alan çalışmasında elde edilen ölçümlere uygun teknik çizimler ile desteklenmiştir. Doğal ve insan etmenli nedenlerle bozulma sürecinde olan yapının mevcut haliyle korunarak yapısal bütünlüğünü sürdürebilmesi için çalışmanın sonunda Ergasteria (Kadıköy) Kalesi’nin koruma sorunlarına yönelik üst ölçekte koruma önerileri sunulmuştur.