Tedirgin Edici Kültürel Miras Olarak Rum Kamusal Mekanları

Tedirgin edici kültürel miras; terör, soykırım, savaş gibi, toplum ve bireylerin yaşam dönemlerinin ayrılmasına sebep olan flaş bellek olaylarını kolektif bellekte hatırlattığı için toplumun reddettiği mekanlardır. 30 Ocak 1923 tarihli ‘Türk ve Rum Ahalinin Mübadelesine Dair Mukavelename ve Protokol’ün imzalanmasıyla Türkiye ve Yunanistan arasında flaş bellek olayı olan zorunlu mübadele gerçekleşmiştir. Mübadele ile Anadolu’da Rumların terk ettiği yerleşimlere, Yunanistan’da yaşayan Türkler yerleştirilmiştir. Mübadiller gelmeden önce terk edilmiş Rum köylerindeki kamusal mekanlar, Türk yerleşikler tarafından tahrip edilmiş ve yıkılmıştır. Bu çalışmada, yıkıma uğramamış Rum kamusal mekanlarının, mübadiller tarafından kullanılması ya da tedirgin edici kültürel miras olarak algılanarak, kullanılmaması araştırılmıştır. Çalışmada, mekansal belleğin izlenebildiği rehberli gezi yöntemi kullanılmıştır. Mübadele sonrası, Kavala ve Selanik köylerinden gelen mübadillerin yerleştiği Bursa Görükle (Kouvaklia) Mahallesi ile Osmanlı Türkleri ile Selanik Florina’dan gelen mübadillerin bir arada yaşadığı Gölyazı (Apolyont) Köyü, alan çalışması olarak seçilmiştir. Çalışmanın sonucunda, Görükle’ye yerleşen mübadillerin, Anadolu’da yaşanan Yunan işgaline tanıklık etmedikleri için Rum kamusal mekanlarını tedirgin edici olarak algılamadıkları ve kullandıkları görülmüştür. Gölyazı’da aynı köyde Rumlarla birlikte yaşayan Türklerin kolektif belleğinde flaş bellek olayı olan Yunan işgalinin yer ettiği, mübadil kolektif belleğini etkilediği ve Rum kamusal mekanlarının tedirgin edici kültürel miras olarak algılanarak kullanılmadığı, zaman içince yıkıldığı ve hatırlanmadığı açığa çıkartılmıştır.