Mekansal Adalet Kavramı Bağlamında Tarihi Alanların Morfolojik Yaklaşımla Değerlendirilmesi: Amasya İçeri Şehir Örneği

Geçmişten günümüze kadar pek çok uygarlığa ev sahipliği yapmış olan çok katmanlı kentlerin çekirdekleri ticaret alanlarının ve kültürel miras ögelerinin yoğun olarak bulunduğu sıkışık kent dokusuna sahiplerdir. Fakat kent çekirdeklerinin herkes için evrensel tasarıma ne kadar uygun tasarlandığı bir tartışma konusudur. Kent merkezinde herkes için erişilebilir, ulaşılabilir, eşitlikçi, güvenli ve kaliteli mekanlar oluşturulmasında mekansal adalet kavramının ne derecede ölçüldüğü problemi doğrultusunda bu araştırmada; “Amasya’nın tarihi kent merkezindeki İçeri Şehir’in tasarımında ve planlanmasında mekansal adalet kavramının göz ardı edildiği“ hipotezi öne sürülmüştür. Çalışma kapsamında Amasya tarihi kent merkezinde bulunan kentsel sit alanı sınırları içinde kalan İçeri Şehir bölgesi mekansal adalet kavramı bağlamında tartışmak amaçlanmıştır. Mimarlık ve sosyoloji disiplinlerinin ara kesitinde yürütülen bu çalışmada; kent sosyolojisi mekansal adalet kavramının alt başlıkları, sayısal sonuçlar elde edilebilmesi ve bulguların yorumlanabilmesi için sayısal mekan analizi yöntemlerinden Space Syntax metodu ile eşleştirilmiştir. Çalışmada mekansal adalet kavramının alt kavramlarından güvenlik ve erişilebilirlik, mekansal entegrasyon, mekansal ayrışma, niş mekanlar, eşit paylaşım, çeşitlilik ve kamusal mekanların dağılımı kavramları; mekan dizimi yönteminin erişilebilirlik, global entegrasyon, yerel entegrasyon, okunabilirlik, sinerji, tercih ve görünebilirlik parametreleri ile ölçülmüştür. Çalışmada yapılan analizler sonucunda; alanda güvenlik açığının bulunduğu, farklı yaş gruplarının alanı özgür kullanamadığı ve cinsiyet ayrımı gözetildiği bulguları doğrultusunda çalışmanın hipotezi doğrulanmıştır.