Tarihi Köprülerin Kullanımları: Yozgat Örneği, Türkiye

ÖZET Topoğrafyada engellerle ayrılmış iki yakayı birbirine bağlayan ulaşım yapısı olan köprüler geçmişten günümüze kadar ticaret, fetih, keşif gibi etkinliklerde yol güzergahlarında önemli roller oynamışlardır. Ancak gelişen/dönüşen dünyada yeni teknikler ve gereksinimler doğrultusunda yol güzergahları, yol/köprü yapım teknikleri değişmiş, yollar genişletilmiş ve bu köprülerin çoğu ulaşım ağı dışında kalarak âtıl duruma gelmişlerdir. Bu çalışma kapsamında Türkiye, Yozgat’ta yer alan farklı dönemlere ait günümüzde bir kısmı varlığını koruyamamış, bir kısmı harabe halinde, bir kısmı ise sağlam durumda olan 21 tarihi taş köprü hem literatür hem de alan çalışması ile incelenmiştir. İncelenen köprülerin bazılarının restorasyonlarının yapıldığı, bazılarının yol güzergahı dışında kalması, kot yükselmesi ya da altlarından geçen suyun kuruması gibi nedenlerle âtıl kaldığı görülmüştür. Bu çalışmada restorasyonu yapıldıktan sonra peyzaj düzenlenmesi ile bulunduğu çevre ile bütünleştirilen ve kent mobilyası haline getirilen Yozgat Bozok Üniversitesi Doğu Kampüsünde yer alan “Tarihi Kemer Köprü” (Armağan Köprüsü) gibi diğer tarihi taş köprülerin günümüz kullanımına yönelik öneriler geliştirmek amaçlanmıştır. Bu amaca yönelik kentte bulunan tüm tarihi taş köprülerin analizleri yapılarak kent yaşamında kullanımlarına yönelik öneriler geliştirilmiştir. Bu çalışma Anadolu’da sayıları oldukça fazla olan harap durumdaki tarihi köprülerin korunarak geleceğe aktarılmasına örnek teşkil edecek niteliktedir. Uses of Historical Bridges: The Case of Yozgat, Turkey ABSTRACT Bridges, which are transportation structures that connect two sides separated by obstacles in topography, have played an important role in road routes in activities such as trade, conquest and exploration from past to present. However, in the developing/transforming world, road routes, road/bridge construction techniques have changed in line with new techniques and requirements, roads have been expanded and most of these bridges have been left out of the transportation network and become inactive. Within the scope of this study, 21 historical stone bridges in Yozgat, Turkey, some of which have not survived, some of them in ruins and some of them in good condition, belonging to different periods, have been examined with both literature and fieldwork. It has been observed that some of the bridges examined were restored, and some remained idle due to the fact that they were out of the way, the elevation of the elevation or the drying of the water passing under them. In this study, it is aimed to develop suggestions for today's use of other historical stone bridges such as the "Historical Arch Bridge" (Armağan Bridge) located in the East Campus of Yozgat Bozok University, which was integrated with its environment and turned into urban furniture after the restoration was made. For this purpose, all historical stone bridges in the city were analyzed and suggestions were developed for their use in urban life. This study sets an example for preserving and transferring the historical bridges in ruins, which are quite numerous in Anatolia, to the future.