Günümüz Cami Mimarisindeki Yaklaşımlar: Konya Kent Merkezindeki Cami Örnekleri
Özet Her yerleşimde toplumların kendi öz kimliğini oluşturan mimari biçimler ortaya çıkmıştır. Bu mimari biçimi yansıtan önemli bir mekân da inanış kültürüne bağlı olarak gelişen camilerdir. İlk yapılan mescid’den günümüzde cami mimarisinin biçimsel değişimi incelenmiştir. Cami mimarisinin biçimsel varlığı yapıldıkları dönemdeki toplumun düşünce ve yaşayış tarzını yansıtmaktadır. Ancak günümüzde cami mimarisi uygulamalarına bakıldığında Anadolu’nun birçok kentinde biçimsel tarz olarak Osmanlı dönemi cami mimarisine benzetilmektedir. Bu benzetmenin yanında yeni düşünce ve söylemlerin dile getirilmesi noktasında, çağın yeniliklerini yansıtan farklı biçimsel cami tasarım uygulamaların varlığı da bilinmektedir. Bu çalışmada eskiye benzetilen cami uygulamaları ve günümüz tasarım anlayışı ile biçimlenmiş cami mimarisinin biçimsel okumaları yapılmıştır. Bu okumalar Konya kent merkezi özelinde geleneksel yaklaşımı taklit eden, yorumlayan örnekler ve farklı tasarım anlayışı ile biçimlenmiş cami örnekleri incelenmiştir. Seçilen cami örnekleri plan, cephe ve mimari ögeleri (kubbe, minare, mihrap) analiz edilerek biçimsel düzeni değerlendirilmiştir. Sonuç olarak cami mimarisine farklı yorumlar getiren biçimsel düzen tasarımcılara yeni fikirler vermekte ve sonraki çalışmalar için bir altlık oluşturmaktadır. Abstract In each settlement, architectural forms have appeared that form the own self-identity of societies. An important place reflecting these architectural forms is the mosques, which developed depending on the culture of faith. The formal change of the mosque architecture from the first masjid to the present one has been studied. The formal existence of mosque architecture reflects the way of thought and life of the society at the time they were built. However, when looking at the mosque architecture practices today, in many cities of Anatolia, the formal style is like the mosque architecture of the Ottoman period. In addition to this analogy, it is also known that there are different formal mosque design practices that reflect the innovations of the era in terms of expressing new thoughts and discourses. In this study, formal readings of mosque applications, which are likened to the past, and mosque architecture shaped with today's design understanding were made. These readings examined the examples that imitate and interpret the traditional approach in Konya city center and the examples of mosques shaped with a different design understanding. The plan, façade, and architectural elements (dome, minaret, mihrab) of the selected mosque samples were analyzed and their formal layout was evaluated. As a result, the formal layout that brings different interpretations to the mosque architecture gives designers new ideas and creates a base for subsequent work. |