Kültür Mirasının Korunmasında Restorasyon ve Rekonstrüksiyon Maliyetinin Çatalca Koray Ayar Konutu Üzerinden Karşılaştırılması

Kültür mirası olan geleneksel konutlar, korunarak yaşatılması ve gelecek nesillere aktarılması gereken yapılardır. Korunamayan ve/veya atıl durumda kalan eserler özgün niteliklerini ve tarihsel değerlerini kaybederek yıkılabilmektedir. Çalışmada Çatalca İlçesinde bulunan, belgeleme çalışmaları yapılan ve sonrasında farklı etkenlere bağlı olarak yıkılan Koray Ayar evi üzerinden değerlendirmelerde bulunulmuştur. Kültürel mirasın gerektiği gibi korunmaması, restorasyon yapılması için geç kalınması ve bunun sonucunda yıkılarak kültürel değerlerin kaybedilmesi, yeniden yapılma şartları sağlanması durumunda ise maliyetlerin büyük değişim göstermesi problemin temelini oluşturmaktadır. Bu doğrultuda müdahale geç olsa da restorasyon maliyeti rekonstrüksiyon maliyetinden düşük olacaktır. Bu sebeple yıkılmadan önce rölövesi alınan konuta yönelik restitüsyon ve restorasyon kararları verilmiştir. Ayrıca özgün haline yönelik rekonstrüksiyon değerlendirmesinde de bulunulmuştur. Birim fiyat kitaplarından faydalanarak hem restorasyon hem de rekonstrüksiyon maliyeti hesaplanmıştır. Yapının yıkılması ile hem özgün değerlerin kaybedildiği hem de yeniden inşa edilmesi durumunda maliyetin çok daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Ayrıca bakımın restorasyona göre, restorasyonun ise rekonstrüksiyona göre daha az maliyetli olacağı anlaşılmaktadır. Bulgular erken müdahalenin önemini ortaya koyduğu gibi maliyetlerin hangi müdahalelerde daha fazla etken olduğunun anlaşılmasında da kullanılabilecektir.