1960-2020 Yılları Arasında Türkiye’de Konut Tipolojisinin Sosyo – Kültürel Bağlamda İncelenmesi: Afyonkarahisar Kenti Örneği

ÖZET Türkiye için bir dönüm noktası olan Cumhuriyetin ilanı, pek çok alanda değişikliğe ve yeniliğe yol açtığı gibi mimarlık alanında da etkili olmuştur. Özellikle yaşam biçimlerinin değişimiyle beraber, konutların tipolojik, sosyolojik ve tektonik yapısında da farklılıklar yaşanmıştır. Bu çalışmada, 1960-2020’li yılları arasında Afyonkarahisar kentinde konut tiplojisinin sosyo – kültürel bağlamda değişimi analiz edilmiştir. Çalışmanın amacı, 1960-2020 yılları arasındaki konut gelişimine etken olan faktörleri tespit ederek, bu faktörlerin Afyonkarahisar kenti özelinde konut tipolojisinin değişimine etkisini ölçmektir. Sosyo kültürel değişime neden olabilecek faktörlerin; nüfustaki değişim, göçler, üniversitenin varlığı ve uluslararası mimarlık akımları olduğu tespit edilmiş ve Afyonkarahisar kenti özelinde seçilen konut örnekleri analiz edilmiştir. Seçilen konut örneklerinin plan şemaları, fotoğrafları, mevcut durumları, tipolojik ilişkileri, teknik özellikleri gibi veriler toplanarak içerik analizi yapılmış ve bu verilere ilişkin tablolar oluşturulmuştur. Oluşturulan tablolar aracılığıyla; Afyonkarahisar kentinde 1960-2020 yılları arasında konut tipolojisi ve konut gelişimine etki eden sosyo-kültürel faktörler ilişkilendirilmiştir. Sonuç olarak, Afyonkarahisar’ın konut gelişiminde üniversitenin önemli bir etkisinin olduğu ve bu çerçevede özellikle 1+1 veya 2+1 konut üretimi önemli ölçüde arttığı görülmüştür. Afyonkarahisar kentindeki nüfusun artışıyla birlikte konut ihtiyacının arttığı lüks konut talebinin arttığı ve buna paralel olarak yaşam standartlarına göre farklı konut tiplerinin inşa edildiği görülmüştür. Ülkemizde hızla yayılan toplu konutların yine kent için önemli bir unsur olduğu da gözlemlenmiştir. ABSTRACT The declaration of the Republic, which is a turning point for Turkey, has led to changes and innovations in many areas, and has also been influential in the field of architecture. Especially with the change of lifestyles, there were also differences in the typological, sociological and tectonic structure of housing. In this study, the change of residential TIPL decency in Afyonkarahisar between 1960-2020 was analyzed in socio – cultural context. The aim of the study was to determine the factors that were factors in the development of housing between 1960-2020 and to measure the effect of these factors on the change of housing typology in Afyonkarahisar City.Dec. It was determined that the factors that may cause socio-cultural change were changes in the population, migrations, the existence of the University and international architectural movements, and the examples of housing selected in Afyonkarahisar City were analyzed. Data such as plan diagrams, photos, current status, typological relations, technical characteristics of selected housing samples were collected and content analysis was performed and tables were created for these data. Through the tables created, socio-cultural factors affecting housing typology and housing development in Afyonkarahisar city between 1960 and 2020 were associated Dec. As a result, Afyonkarahisar has a significant impact on the housing development of the university and in this context, especially 1+1 or 2+1 housing production has increased significantly. With the growth of the population in Afyonkarahisar city, the demand for luxury housing increased, and in parallel, different types of housing were built according to living standards. It has also been observed that public housing, which is spreading rapidly in our country, is again an important element for the city.