1960-2020 Yılları Arasında Türkiye’de Konut Tipolojisinin Sosyo – Kültürel Bağlamda İncelenmesi: Afyonkarahisar Kenti Örneği

Türkiye için bir dönüm noktası olan Cumhuriyetin ilanı, pek çok alanda değişikliğe ve yeniliğe yol açtığı gibi mimarlık alanında da etkili olmuştur. Özellikle yaşam biçimlerinin değişimiyle beraber, konutların tipolojik, sosyolojik ve tektonik yapısında da farklılıklar yaşanmıştır. Bu çalışmada, 1960-2020’li yılları arasında Afyonkarahisar kentinde konut tiplojisinin sosyo – kültürel bağlamda değişimi analiz edilmiştir. Çalışmanın amacı, 1960-2020 yılları arasındaki konut gelişimine etken olan faktörleri tespit ederek, bu faktörlerin Afyonkarahisar kenti özelinde konut tipolojisinin değişimine etkisini ölçmektir. Sosyo kültürel değişime neden olabilecek faktörlerin; nüfustaki değişim, göçler, üniversitenin varlığı ve uluslararası mimarlık akımları olduğu tespit edilmiş ve Afyonkarahisar kenti özelinde seçilen konut örnekleri analiz edilmiştir. Seçilen konut örneklerinin plan şemaları, fotoğrafları, mevcut durumları, tipolojik ilişkileri, teknik özellikleri gibi veriler toplanarak içerik analizi yapılmış ve bu verilere ilişkin tablolar oluşturulmuştur. Oluşturulan tablolar aracılığıyla; Afyonkarahisar kentinde 1960-2020 yılları arasında konut tipolojisi ve konut gelişimine etki eden sosyo-kültürel faktörler ilişkilendirilmiştir. Sonuç olarak, Afyonkarahisar’ın konut gelişiminde üniversitenin önemli bir etkisinin olduğu ve bu çerçevede özellikle 1+1 veya 2+1 konut üretimi önemli ölçüde arttığı görülmüştür. Afyonkarahisar kentindeki nüfusun artışıyla birlikte konut ihtiyacının arttığı lüks konut talebinin arttığı ve buna paralel olarak yaşam standartlarına göre farklı konut tiplerinin inşa edildiği görülmüştür. Ülkemizde hızla yayılan toplu konutların yine kent için önemli bir unsur olduğu da gözlemlenmiştir.