An Overview of Excavation, Project and Conservation Works for Migre (Dere) Hammam in Muş City Center

ABSTRACT Registrated Migren (Dere) Hammam which is located in Muş city center is quite different than provincial, regional and Anatolian classical hammam architectures in terms of plan, location and building materials. Subject hammam's current situation is observed, conservational scientific excavation is done and application projects are ready. Observations and proposed solutions are scrutinized in detail in order to switch the hammam's disadvantaged structural position in its current location to an advantageous one, determining risky Dere Stream's changeable flow trait, danger of landslide and structural and geological problems. Reclamation of the Dere Stream, conservation of the hammam, landscaping and usage after renovation are evaluated in pursuant of scientific Art History and Architectural History's occupational disciplinary methodology, using technical data that came out as a result of searches. Culture and tourism of the region, particularly Muş city will be provided important achievements with actualizing prepared Migren (Dere) Hammam application projects. Muş-Merkez Migren (Dere) Hamamı Kazı, Proje ve Koruma Çalışmalarına Bir Bakış ÖZET Muş şehir merkezinde yer alan tescilli Migren (Dere) Hamamı, plan, konum ve yapım malzemesi bakımından il, bölge ve Anadolu klasik hamam mimarisinde oldukça farklıdır. Araştırma konusu olan hamamın mevcut durum tespiti, bilimsel kazı, koruma amaçlı uygulama projeleri hazırlanmıştır. Tarihi hamamın mevcut konumunda oluşan dezavantajlı yapısal durumunu avantaja çevirmek ve riskli Dere Çayı’nın değişken debi yapısı, heyelan tehlikesi, yapısal ve jeolojik sorunlarının tespiti ve çözüm önerileri detaylıca incelenmiştir. Araştırma sonucunda ortaya çıkan tüm teknik veriler kullanılarak Dere Çayı’nın ıslah önerileri tespit edilmiştir. Hamamın korunması, çevre düzenlenmesi ve onarım sonrası kullanımı bilimsel Sanat Tarihi ve Mimarlık Tarihi meslek disiplin metodolojisine uygun olarak değerlendirilmiştir. Hazırlanan Migren (Dere) Hamamı uygulama projelerinin gerçekleşmesi ile başta Muş İli olmak üzere bölge kültür ve turizmine önemli kazanımlar sağlayacaktır.