Eski Hasankeyf ve Yeni Hasankeyf Konutlarının Ekolojik Mimarlık Kriterleri Kapsamında Karşılaştırılması

İnsanın geçmişten günümüze kadar gelen ve ana amacı hayatını daha kolay idame ettirebilmek olan tutumu ve bunu gerçekleştirebilmek için yaşadığı yöreyle uyumlu mekân kültürünün getirdiği tasarım kriterleri, kısaca ihtiyaçları doğrultusunda bulunduğu ortama yön vermesi, geleneksel diğer bir deyişle ‘verneküler’ mimarinin temellerini oluşturmaktadır. Geleneksel mimarlık yörenin iklimi ve doğasına uyumlu, ekolojik bir anlayış içerisinde gelişim göstermiştir. Sanayi devrimiyle başlayan hızlı gelişim süreci, konutlara yansımış ve hızlı yapılaşmanın doğurduğu bağlamdan kopuk yapı üretimine sebep olmuştur. Bu durum sonucunda ortaya çıkan küresel ölçekli enerji sorununun çözümü için sürdürülebilir kalkınma ve enerji etkin yapı tasarımına olan yönelimi artırmıştır. Bu anlamda sürdürülebilirlik ve ekolojik mimari tasarım kriterleri ile aynı doğrultuda olan geleneksel mimarinin incelenmesi önem taşımaktadır. Çalışma kapsamında Ilısu Barajı nedeniyle sular altında kalan ve neredeyse bütün kültürel hazinesini kaybetme sürecinde olduğu gözlemlenen Hasankeyf ve bu yapılara alternatif olarak üretilen yeni kent ve konut yapısı ekolojik mimari tasarım kriterleri olan iklim, topografya, bina formu, mekan organizasyonu, yeşil doku, malzeme seçimi, bina kabuğu, yön seçimi vb. kriterler ile geleneksel mimarinin oluşumunu etkileyen tarihi ve sosyal etkenler örnekler üzerinde birlikte incelenmiş ve yorumlanmış ve çıkarımlar elde edilmiştir.